ไทย ควรเตรียมพร้อม บทเรียนผู้ป่วยไข้หวัดนก H5N1 ในสหรัฐฯ พบการกลายพันธุ์ อาจแพร่ในชุมชน

             Center for Medical Genomics หรือ ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี  รายงานว่า

             เมื่อเร็วๆ นี้ กรณีการติดเชื้อไข้หวัดนก H5N1 ในรัฐมิสซูรี สหรัฐฯ ได้สร้างความสนใจให้กับวงการสาธารณสุขทั่วโลก ด้วยลักษณะที่แตกต่างจากกรณีอื่นๆ ที่เคยพบมาก่อน แม้ว่าสถานการณ์นี้จะเกิดขึ้นไกลจากประเทศไทย แต่มันเป็นโอกาสสำคัญที่เราจะได้เรียนรู้และพิจารณาแนวทางในการเตรียมพร้อมรับมือกับความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต

               สิ่งที่ทำให้กรณีนี้แตกต่าง

1. ไม่พบว่าผู้ป่วยมีประวัติการสัมผัสสัตว์

2. ผู้ใกล้ชิดในบ้าน 1 ราย และบุคลากรทางการแพทย์ 6 รายในมิสซูรี มีอาการทางระบบทางเดินหายใจ หลังสัมผัสผู้ป่วยไข้หวัดนกรายนี้

3. ตรวจพบผ่านระบบเฝ้าระวังไข้หวัดใหญ่ตามปกติ:

           กรณีนี้ถูกตรวจพบผ่านระบบเฝ้าระวังไข้หวัดใหญ่ทั่วไป ไม่ใช่การตรวจเฉพาะเจาะจงสำหรับ H5N1 ซึ่งมีนัยยะสำคัญหลายประการ

-แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพของระบบเฝ้าระวังโรคทั่วไปที่สามารถตรวจจับเชื้อที่ไม่คาดคิดได้

-ชี้ว่า ไวรัสอาจมีการแพร่กระจายในชุมชนโดยไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในกลุ่มผู้ที่สัมผัสสัตว์โดยตรง

-เน้นย้ำความสำคัญของการมีระบบเฝ้าระวังโรคที่ครอบคลุมและมีประสิทธิภาพ

-อาจเป็นสัญญาณเตือนว่าไวรัสมีการเปลี่ยนแปลงที่ทำให้การติดต่อในมนุษย์เกิดขึ้นได้ง่ายขึ้น

4.พบการกลายพันธุ์ใหม่ที่ไม่เคยพบในมนุษย์มาก่อน:

             ในกรณีนี้ นักวิทยาศาสตร์ พบการกลายพันธุ์ใหม่สองตำแหน่งบนจีโนมของไวรัสไข้หวัดนก H5N1 ที่ไม่เคยพบในไวรัสไข้หวัดนก H5N1 ที่ติดต่อมายังมนุษย์มาก่อน ซึ่งมีนัยสำคัญหลายประการ:

-ความสามารถในการติดต่อ: การกลายพันธุ์อาจทำให้ไวรัสมีความสามารถในการติดต่อจากคนสู่คนได้ง่ายขึ้น ซึ่งเป็นความกังวลหลักในการควบคุมการแพร่ระบาด

-การหลบเลี่ยงภูมิคุ้มกัน: การเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรมอาจทำให้ไวรัสสามารถหลบเลี่ยงภูมิคุ้มกันที่มีอยู่ในประชากร ทำให้การป้องกันด้วยวัคซีนที่มีอยู่อาจมีประสิทธิภาพลดลง

-ความรุนแรงของโรค: การกลายพันธุ์อาจส่งผลต่อความรุนแรงของโรค ซึ่งอาจทำให้อาการป่วยรุนแรงขึ้นหรือแตกต่างไปจากเดิม

-ความท้าทายในการวินิจฉัย: การเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรมอาจทำให้การตรวจวินิจฉัยด้วยวิธีเดิมมีความแม่นยำลดลง จำเป็นต้องพัฒนาวิธีการตรวจใหม่

-การพัฒนายาและวัคซีน: การกลายพันธุ์ใหม่อาจส่งผลให้ต้องมีการปรับปรุงยาต้านไวรัสและวัคซีนที่มีอยู่ หรือพัฒนาขึ้นใหม่เพื่อให้มีประสิทธิภาพ

           การพบการกลายพันธุ์ใหม่นี้เน้นย้ำถึงความสำคัญของการเฝ้าระวังทางพันธุกรรมของไวรัสอย่างต่อเนื่อง และการเตรียมพร้อมในการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต

           แม้ว่าความเสี่ยงต่อประชาชนทั่วไปยังอยู่ในระดับต่ำ แต่เหตุการณ์นี้เป็นเสมือนสัญญาณเตือนว่าเราไม่ควรประมาท

           ข้อเสนอแนะ สำหรับการเตรียมความพร้อมในประเทศไทย

1. การเฝ้าระวังที่ครอบคลุม: อาจพิจารณาพัฒนาระบบเฝ้าระวังโรคที่ครอบคลุมทั้งในมนุษย์และสัตว์ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีการเลี้ยงสัตว์ปีกและปศุสัตว์จำนวนมาก นอกจากนี้ ควรให้ความสำคัญกับการป้องกันไม่ให้เกิดการแพร่ระบาดของไวรัสไข้หวัดนกไปยังโคนม ซึ่งอาจนำไปสู่การเกิดโรคประจำถิ่นเช่นเดียวกับที่เกิดขึ้นในสหรัฐอเมริกา การดำเนินการนี้อาจรวมถึง:

-การเพิ่มความถี่ในการตรวจสอบสุขภาพของสัตว์ปีกและโคนมในฟาร์ม

-การส่งเสริมมาตรการความปลอดภัยทางชีวภาพในฟาร์มปศุสัตว์

-การพัฒนาระบบการตรวจจับการกลายพันธุ์ของไวรัสในสัตว์อย่างรวดเร็ว

-การสร้างความร่วมมือระหว่างเกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์ปีกและโคนมในการแจ้งเตือนและป้องกันการแพร่ระบาดข้ามสายพันธุ์

2. ความร่วมมือระหว่างหน่วยงาน: การส่งเสริมความร่วมมือระหว่างกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอาจช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการรับมือกับสถานการณ์

3. การวิจัยและพัฒนา: การสนับสนุนการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับการกลายพันธุ์ของไวรัส และส่งเสริมการพัฒนาวัคซีนและยาต้านไวรัสอาจเป็นประโยชน์ในระยะยาว

4. การให้ความรู้แก่ประชาชน: การพิจารณาจัดทำแคมเปญให้ความรู้เกี่ยวกับความเสี่ยงของไข้หวัดนกและวิธีป้องกันตัวอาจช่วยเสริมสร้างความตระหนักในสังคม

5. การเตรียมพร้อมระบบสาธารณสุข: การวางแผนจัดเตรียมทรัพยากรทางการแพทย์และฝึกอบรมบุคลากรอาจช่วยเพิ่มความพร้อมในการรับมือกับโรคติดต่ออุบัติใหม่

6. ความร่วมมือระหว่างประเทศ: การพิจารณาเสริมสร้างความร่วมมือกับประเทศเพื่อนบ้านและองค์กรระหว่างประเทศในการแลกเปลี่ยนข้อมูลอาจเป็นประโยชน์ต่อการเฝ้าระวังในระดับภูมิภาค

7. แผนรับมือฉุกเฉิน: การทบทวนและปรับปรุงแผนรับมือการระบาดใหญ่ให้ทันสมัย โดยอาจนำบทเรียนจากการระบาดของ โควิด-19 มาประยุกต์ใช้ตามความเหมาะสม

             สิ่งที่ประชาชนสามารถทำได้

1. ติดตามข่าวสาร: รับข้อมูลจากแหล่งที่น่าเชื่อถือและเป็นทางการ

2. ปฏิบัติตามหลักสุขอนามัย: ล้างมือบ่อยๆ และรักษาสุขอนามัยส่วนบุคคล

3. รายงานความผิดปกติ: หากพบสัตว์ปีกป่วยหรือตายผิดปกติ ควรแจ้งเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง

4. ดูแลสุขภาพ: รักษาสุขภาพให้แข็งแรงเพื่อเสริมภูมิคุ้มกัน

5. เตรียมพร้อม ไม่ตระหนก: เรียนรู้วิธีป้องกันตัวและเตรียมพร้อมรับมือ แต่ไม่จำเป็นต้องกังวลเกินเหตุ

           การเตรียมพร้อมรับมือกับภัยคุกคามด้านสุขภาพเป็นความร่วมมือของทุกภาคส่วนในสังคม ด้วยการร่วมมือกันอย่างสร้างสรรค์ เราสามารถช่วยกันสร้างความมั่นคงด้านสุขภาพให้กับประเทศไทยในระยะยาวได้

#ไข้หวัดนก

Cr.ขอบคุณข้อมูล-ภาพ Center for Medical Genomics