จากกรณีที่เป็นข่าวชาวบ้านแตกตื่นพบวัตถุชนิดหนึ่งที่มีรูปร่างและสีคล้ายกับแร่ทองคำ พากันไปขุดหาที่ลานจอดรถหลังตลาดสุขสวัสดิ์ ถนนเอกชัย 66 ทางสมาคมค้าทองคำชี้แจงว่าจากข่าวที่ปรากฎ โดยสรุปรวมแล้ว พบว่า วัตถุที่ประชาชนมีความเข้าใจว่าเป็น “แร่ทองคำ” แท้จริงแล้ว เป็น “แร่ไพไรต์” ที่ไม่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ
แร่ไพไรต์ (Pyrite)
ชื่อแร่ - มาจากภาษากรีก (pyr) แปลว่าไฟ เพราะเมื่อนำไปตีกระทบกับเหล็กกล้าจะเกิดประกายไฟ สีของแร่ชนิดนี้บางครั้งคล้ายทองคำมากจนทำให้ผู้พบเข้าใจผิดคิดว่าเป็นทองบ่อยๆ จึงมีฉายาว่า ทองคนโง่ (Fool's Gold)
คุณสมบัติทางฟิสิกส์ - รูปผลึกระบบไอโซเมตริก มักพบเกิดเป็นรูปผลึกคล้ายลูกเต๋า เกิดเป็นมวลเมล็ด (Granular) หรือเนื้อสมานแน่น ผิวเรียบเป็นมันสีทองเหลือง มีความแข็งของสเกลมอร์เท่ากับ 6 - 6.5 ถ.พ. 5.0 ความวาวคล้ายโลหะ ผงละเอียดสีดำออกเขียว มีร่องขนานถี่ (Striation) บนผิวหน้าผลึกชัดเจน
คุณสมบัติทางเคมี - สูตรเคมี FeS2 มี Fe 46.5 % อาจมีสารหนู ทองแดง นิเกิล โคบอลต์ และทองคำ ปนอยู่ด้วยเล็กน้อยเสมอ เวลาเผาไฟจะได้กลิ่นก๊าซ SO4 คล้ายกลิ่นกระเทียม
ลักษณะเด่นและวิธีการตรวจ – ดูรูปผลึกรูปลูกเต๋าเด่นชัด Pyrite สีคล้ายโลหะทองเหลือง ผงละเอียดสีเขียวออกดำ ต่างจากทองคำตรงที่เปราะร่วนและแข็งกว่ามาก ละลายในกรดดินประสิวเข้มข้น
การกำเนิด - เกิดเป็นสายแร่ร่วมกับแร่ซัลไฟด์ชนิดอื่น เช่นกาลีนา สติปไนต์ และพบเป็นเพื่อนแร่อยู่ในแร่ชนิดอื่นเช่นในแร่ฟลูออไรต์ แบไรต์ และ แร่โลหะพื้นฐานชนิดต่างๆ ที่เกิดจากน้ำร้อนใต้ผิวโลก (Hydrothermal Deposits)
แหล่งที่พบ - ประเทศไทย พบทั่วไปเกือบทุกจังหวัดที่มีหินหรือมีภูเขาหินตั้งอยู่นับว่าเป็นแร่ธรรมดาที่สุดชนิดหนึ่ง ต่างประเทศพบมากที่ประเทศอังกฤษ เยอรมัน ฝรั่งเศส สหรัฐอเมริกา อิตาลี และ สเปน
ประโยชน์ - แร่ Pyrite ที่มีผลึกและสีสวยๆนำมาขายเป็นตัวอย่างแร่ หรือของที่ระลึก หรือรัตนชาติราคาถูกได้ ในบางพื้นที่นำไปทำเครื่องรางของขลังเรียกว่าเพชรหน้าทั่ง เนื่องจากมีสีขาวและส่องประกายวาวคล้ายเพชร
CR.ข้อมูลสมาคมค้าทองคำ