ปัจจุบันมีคนไทยที่ป่วยด้วยโรคทางจิตเวชไม่น้อย ซึ่งบางรายก็รู้ตัว และบางรายก็ไม่รู้ตัว และที่สำคัญผู้ป่วยบางรายนั้นก็ยังสับสนในอาการทางจิตเวชในบางโรค และก็เข้าใจผิดคิดว่าตนเองป่วยเป็นโรคทั่ว ๆ ไป กรมสุขภาพจิตจึงมีความจำเป็นต้องให้ความรู้เกี่ยวกับโรคทางจิต เพื่อให้ผู้ป่วยได้สังเกตอาการของตนเอง รวมไปถึงสังเกตอาการของคนรอบข้างด้วย โดยมีโรคทางจิตมาให้ความรู้ 3 โรคที่มีลักษณะของโรคคล้ายคลึงกัน
1. 'โรคอารมณ์สองขั้ว' (Bipolar) เป็นโรคทางจิตที่มีความผิดปกติของอารมณ์เป็นสำคัญ โดยมีความผิดปกติในระยะพลุ่งพล่านฟุ้งเฟ้อ สลับกับระยะซึมเศร้า ซึ่งเป็น 2 ขั้วที่ตรงข้ามกัน
- ระยะซึมเศร้า จะรู้สึกเบื่อหน่ายไปหมด ไม่เพลินใจไปหมด อารมณ์อ่อนไหวง่าย ร้องไห้ง่าย ทนเสียงดังไม่ได้ ไม่อยากพบใครหรือไม่อยากทำอะไร ถ้าเบื่อมากอาหารการกินก็ไม่สนใจ น้ำหนักลด นั่งเฉยๆ นานเป็นชั่วโมง ใจลอยหลงๆ ลืมๆ ไม่มั่นใจ ตัดสินใจไม่ได้ คิดว่าตนเองเป็นภาระ และหากมีอาการหนักจะถึงขั้นฆ่าตัวตาย โดยคิดถึงว่าถ้าตายไปจะได้พ้นทุกข์
- ระยะพลุ่งพล่านฟุ้งเฟ้อ อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย มีความมั่นใจในตัวเองมาก รู้สึกว่าตัวเองเก่ง พูดมาก คล่องแคล่ว ทักทายคน พูดเสียงดัง ขาดความยับยั้งชั่งใจ แต่งตัวแปลกๆ ใช้จ่ายเงินสิ้นเปลือง ไม่คิดถึงกฎเกณฑ์ของสังคม พลุ่งพล่าน หากถูกห้ามปรามหรือขัดขวางในสิ่งที่ต้องการจะหงุดหงิด ฉุนเฉียว นอนดึก หรือ ไม่นอน
2. 'โรคซึมเศร้า' (Depression) เป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของสมอง ในส่วนที่มีผลกระทบต่อความคิด อารมณ์ ความรู้สึก พฤติกรรม รวมถึงสุขภาพทางกาย ทั้งนี้คนส่วนใหญ่รับรู้ว่า...โรคซึมเศร้าเป็นเพียงอาการหรือสภาพจิตใจ
- อาการของโรคซึมเศร้า ได้แก่ เศร้า หดหู่ ซึม เบื่อหน่าย หงุดหงิด ฉุนเฉียว อ่อนไหวง่าย ขัดแย้งกับคนอื่นง่าย รู้สึกสิ้นหวัง ดูถูกตนเอง อาจมีอาการวิตกกังวล เครียด นั่งไม่ติด สมาธิลดลง ไม่อยากทำอะไร ไม่อยากอาหาร นอนไม่หลับ เหนื่อยล้า อ่อนเพลีย หมดแรง ขาดความมั่นใจในตัวเอง การตัดสินใจแย่ลง รู้สึกหมดหวัง และมีความคิดอยากตายหรืออยากฆ่าตัวตาย
3. 'โรคจิตเภท' (Schizophrenia) เป็นโรคที่มีความผิดปกติของความคิด ทำให้มีความคิดและการรับรู้ไม่ตรงกับความเป็นจริง ส่งผลเสียต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน เช่น การดูแลตัวเอง การใช้ชีวิตในสังคม ส่วนใหญ่จะเริ่มเป็นเมื่ออายุประมาณ 14-16 ปี หรือช่วงปลายวัยรุ่น ปัจจุบันเชื่อว่าสาเหตุหลักเป็นความผิดปกติของระบบในร่างกายซึ่งเกิดจากกรรมพันธุ์ ความผิดปกติของระบบสารเคมีในสมอง ความผิดปกติของพัฒนาการทางจิตใจที่เกิดจากตัวผู้ป่วยหรือการเลี้ยงดู
- อาการโรคจิตเภท ได้แก่ อาการบวก เช่นอาการหลงผิด ประสาทหลอน หูแว่ว อาการลบ เช่น แยกตัวจากสังคม หมดแรงจูงใจ ไม่สนใจสุขอนามัยของตนเองอย่างมาก อาการทางด้านอารมณ์ เช่น ซึมเศร้า กระวนกระวายใจ อาการทางด้านความคิด เช่น ตั้งสมาธิได้ยาก มีปัญหากับภารกิจง่ายๆ สิ่งเหล่านี้ ทำให้มีผลเสียต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน เช่นการดูแลตัวเอง และการใช้ชีวิตในสังคม

การทำให้ชีวิตมีความหวังและมีความหมายของผู้ป่วยเกิดได้จากตัวของผู้ป่วยเอง ควบคู่ไปกับการรักษาที่เหมาะสมทั้งยาและจิตบำบัด รวมไปถึงต้องอาศัยหลายภาคส่วนคอยสนับสนุน ทั้งบุคคลในครอบครัวและคนใกล้ชิด ชุมชน และสังคม ซึ่งมีส่วนอย่างมากในการสังเกต ช่วยเหลือ ยอมรับในการนำเข้าสู่ระบบการดูแลรักษา ตลอดจนการดูแลเอาใจใส่จากบุคคลในครอบครัวทำให้อาการป่วยดีขึ้น จนผู้ป่วยสามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติ ก็จะส่งผลให้ผู้ป่วยสามารถใช้ชีวิตในครอบครัว ชุมชน สังคมได้อย่างมีความสุข
ที่มา : กรมสุขภาพจิต