ประเพณีบุญสารทเดือนสิบนครศรีธรรมราช

      งานประเพณีบุญสารทเดือนสิบเมืองนคร เกิดขึ้นด้วยคติความเชื่อ “พิธีเปตพลี” ของอินเดียโบราณ เป็นพิธีการแสดงความกตัญญูต่อบุพชนที่ล่วงลับไปแล้ว และต้องไปเสวยกรรมอยู่ในยมโลก  เมื่อถึงวันแรม ๑ ค่ำเดือนสิบจะขึ้นมาเยี่ยมลูกหลานที่เมืองมนุษย์เป็นเวลา ๑๕ วัน จนถึงวันแรม ๑๕ ค่ำ  

      งานประเพณีสารทเดือนสิบจัดขึ้นตามความเชื่อทางพุทธศาสนาในโอกาสที่บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว มาเยือนผู้ที่ยังมีชีวิตอยู่จะเตรียมการต้อนรับโดยการหาอาหารและสิ่งต่างๆ ตามประเพณีไปทำบุญที่วัดเพื่ออุทิศส่วนกุศลแก่ผู้ล่วงลับไปแล้ว และถือเป็นวันรวมญาติของชาวนคร ไม่ว่าอยู่แห่งหนใดจะต้องเดินทางกลับบ้านเกิดมา ช่วยกันทำสำรับ (หฺมฺรับ)  (อ่านว่า หมรับ) เพื่อนำไปทำบุญและบังสุกุลอุทิศส่วนกุศลแก่บรรพบุรุษและญาติพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้ว เป็นการส่งบรรพบุรุษและญาติพี่น้องกลับไป การทำบุญอุทิศส่วนกุศล ในวันนี้นับเป็นวันสำคัญวันหนึ่ง เพราะหากมิได้จัด”หฺมฺรับ”  ทำบุญอุทิศส่วนกุศลที่วัดในวันนี้ บรรพบุรุษและญาติพี่น้อง ที่ล่วงลับไปแล้วจะอดยากทุกขเวทนาอย่างแสนสาหัส ลูกหลานที่ยังมีชีวิตอยู่ก็จะกลายเป็นคนอกตัญญู

      ขนม ๕ อย่างเป็นหัวใจอันสำคัญของ “หฺมฺรับ”  คือ

  ๑ ขนมลา เป็นสัญลักษณ์ ใช้แทนเสื้อผ้าแพนพรรณ  เครื่องนุ่งห่ม

  ๒. ขนมพอง  เป็นสัญลักษณ์ แทนแพ สำหรับบุรพชน ใช้ล่วงข้ามห้วงมหรรณพ

  ๓. ขนมกง (ขนมไข่ปลา) เป็นสัญลักษณ์ แทนเครื่องประดับ

  ๔. ขนมดีซำ เป็นสัญลัษกณ์ แทนเงินเบี้ยสำหรับใช้สอย

  ๕ ขนมบ้า เป็นสัญลักษณ์ แทนสะบ้า สำหรับบุรพชนจะได้ใช้เล่นสะบ้าในช่วงวันสงกรานต์และงานรื่นเริงต่างๆ

      การจัด หฺมฺรับ ทำเป็นสำรับใหญ่ อาจใช้กระบุงขนาดใหญ่หรือกระจาด ช่วยกันจัดหฺมฺรับ โดยมีสิ่งของอย่างอื่นเสริมด้วยเช่น กล้วย อ้อย ข้าวโพด ตะไคร้ ข้าวสาร หอม  กระเทียม น้ำมัน ไม้ขีดไฟ  เข็ม ด้วย ธูปเทียน หมาก พลู ยาเส้น และขนมสำคัญ 5 อย่างจะขาดอย่างใดอย่างหนึ่งไปไม่ได้  ประดับตกแต่งให้สวยงาม รุ่งขึ้นวันแรม ๑๔ ค่ำ จึงยกไปวัดที่บรรพบุรุษของตนนิยมศรัทธาจัดทำตามประเพณี เรียกว่า “วันหฺมฺรับใหญ่”  หรือวันทำบุญใหญ่ เมื่อถึงวันแรม ๑๕ ค่ำเดือนสิบ อันเป็นวันครบกำหนดจะต้องกลับไปยังยมโลก ลูกหลานก็จะทำบุญ ส่งตา-ยาย กันอีกครั้ง

      งานประเพณีบุญสารทเดือนสิบเป็นงานประเพณีวิถีเมืองนคร ที่เชื่อในเรื่องบาปคุณโทษ เป็นงานประเพณีที่แสดงถึงความกตัญญูที่เกี่ยวพันกับความเชื่อทางพุทธศาสนาอย่างเหนียวแน่น นอกจากนี้ เพื่อเป็นการสู่เย้าของลูกหลานชาวนคร     จึงจัดให้มีกิจกรรมสนุกสนานมากมาย อาทิ แห่หฺมรับ  ยกหฺมฺรับ  ตั้งเปรต และชิงเปรต

      ในปีนี้ งานประเพณีบุญสารเดือนสิบ กำหนดจัดขึ้นในวันที่ ๒๕ กันยายน – ๔ ตุลาคม ๒๕๕๙ ณ สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ ๘๔ (ทุ่งท่าลาด) อ.เมือง นครศรีธรรมราช และขบวนแห่”หฺมฺรับ” ในวันศุกร์ที่ ๓๐  กันยายน ๒๕๕๙ จากสนามหน้าเมือง ไปยัง วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร พร้อมทำบุญใหญ่ในวันเสาร์ที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๕๙ การประกวด “หฺมฺรับ” และชิง”หฺมฺรับ”ทองคำพระราชทานจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี  การแสดงวัฒนธรรมพื้นบ้าน หนังตะลุง โนรา การตั้งเปรตและประกวดหุ่นเปรต   พร้อม การประกวดนางสาวเดือนสิบ ณ สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ ๘๔ (ทุ่งท่าลาด)ห้ามพลาด...งานประเพณีที่เก่าแก่ของเมืองนคร มรดกแดนใต้